3 manieren waarop vasten zorgt voor een helder brein

Herschreven, 13 september 2022

Je gaat normaal gesproken niet aan de kant voor anderhalve liter koffie, gaapt veel en ervaart ’s middags een ‘brain fog’. Mist in je hersenen. Een tekort aan brein energie dus. En dat terwijl je vijf à zes keer per dag eet en er nog voor weken aan energie opgeslagen ligt in je vetreserves.

Hoe kan dat?

Je hersenen hebben moeite hebben met glucose opnemen. En ze draaiden vooral op glucose als brandstof. Geen goede combinatie dus.

Hersenen zijn een ‘duur’ orgaan: ze gebruiken veel energie. Bijvoorbeeld in de vorm van glucose. Daarvoor moet glucose vanuit het bloed eerst de bloedhersenbarrière passeren. Dat kan via een eiwit met de naam glucosetransporter type 1 (GLUT1). Vergelijk GLUT1 maar met een soort van rietjes die glucose opzuigen vanuit het bloed en aan de hersenen afgeven. Maar, hoe meer glucose er in het bloed zit, des te minder goed die rietjes gaan functioneren.

Heb je dus lange tijd te hoge glucosewaarden in je bloed – bijvoorbeeld wanneer je richting diabetes type 2 gaat – dan kan de functie van die GLUT1 rietjes afnemen. Hierdoor kan glucose minder goed richting je hersenen en is je brein energie vaak laag. Je voelt je moe en kunt je minder goed concentreren.

Goed idee dus om te zorgen voor lagere glucosewaarden. Bijvoorbeeld door koolhydraatarme maaltijden te eten en niet de hele dag door te eten maar liever drie goede hoofdmaaltijden per dag. Hierdoor gaat GLUT1 beter werken en trekt die mist weg uit je hoofd.

Drie goede hoofdmaaltijden per dag is al een stap richting periodiek vasten.

Eet je die maaltijden namelijk in acht tot tien uur per dag, dan heeft je lichaam veertien tot zestien uur de tijd voor je vetverbranding. Bij die vetverbranding komen ketonen vrij, en dat is een prachtige brandstof voor je brein. Ketonen voelen namelijk energiek en zorgen voor een scherp brein. Bovendien kunnen de GLUT1 transporters herstellen aangezien er niet continue te veel glucose in het bloed zit. En zo train je je lichaam om zowel glucose als ketonen te gebruiken, in plaats van enkel glucose.

Wil je starten met periodiek vasten, zorg dat eerst voor goed voedende maaltijden die je een lang verzadigd gevoel geven.

Dat maakt het namelijk makkelijker om de tussendoortjes uit je voeding te laten en drie – of twee tot drie – hoofdmaaltijden per dag te eten. Vezels uit groente en fruit, gezonde vetten en eiwitten zorgen voor die verzadiging. En vezels hebben nog een mooi effect. Bij de vertering van vezels maken je darmbacteriën onder andere het stofje boterzuur aan. Boterzuur lijkt chemisch gezien sterk op ketonen. Het zorgt dus voor vergelijkbare effecten zoals scherpte in je brein.

Bouw je je tussendoortje af, laat dan als eerste je avondsnack vallen.

Je laatste maaltijd van de dag is dus je warme maaltijd en je eet niks meer na acht uur ’s avonds. Hierdoor veranderd er hormonaal van alles. Bijvoorbeeld rondom ghreline. Je maag produceert ghreline – het hongerhormoon – als het leeg is. Eet je niks meer na je acht uur ’s avonds dan raakt je maag dus leger voordat je gaat slapen en maakt je lichaam extra ghreline aan Dat bereikt uiteindelijk je brein en daar stimuleert het de aanmaak van BDNF in je brein: brain derived neurotrophic factor. En dat – op zijn beurt – zorgt weer voor neuroplasticiteit. Het laat je zenuwcellen groeien en er ontstaan nieuwe verbindingen, waardoor je lange termijngeheugen verbeterd.

Redenen genoeg om eens te onderzoeken wat periodiek vasten voor jou kan doen.

Hulp kun je ook vinden in ons boek Vast Wel, laat je inspireren!